De Kennis van Nu – Ziekmakende muggen
‘Over 10 jaar slapen we in Nederland allemaal onder een klamboe,’ stelt onderzoeker Henk van der Jeugd. Exotische virussen rukken op richting ons land en kunnen hier makkelijk worden verspreid, gewoon door onze eigen Hollandse huissteekmug. Wetenschappers brengen de risico’s in kaart. Presentatoren Elisabeth van Nimwegen en Diederik Jekel onderzoeken in het wetenschapsprogramma De Kennis van Nu op welke scenario’s Nederland zich moet voorbereiden.
In 2016 en 2017 vond er een ramp plaats onder Nederlandse merels. Honderdduizenden vogels stierven als gevolg van een van oorsprong Afrikaans virus, Usutu. Het virus werd onder vogels verspreid door onze eigen Nederlandse huissteekmug. Virologen schrokken van de hoge snelheid waarmee dit exotische virus om zich heen sloeg.
Sindsdien houden wetenschappers het vogelvirus nauwlettend in de gaten. Het Usutuvirus kan in bijzondere gevallen namelijk ook mensen ziek maken. Maar wat voor mensen veel zorgwekkender is, is dat een vrijwel identiek virus, het Westnijlvirus geheten, verspreid wordt door dezelfde vogels en dezelfde muggen. Terwijl Usutu een relatief onschuldig virus is voor mensen is Westnijl dat absoluut niet. Vorig jaar overleden in Europa 181 mensen aan de gevolgen van Westnijlvirus. Tot nu toe is Nederland de Westnijldans ontsprongen maar hoelang nog? Henk van der Jeugd, hoofd van het Vogeltrekstation, verwacht dat het Westnijlvirus dit jaar voor het eerst in Nederland zal opduiken. ‘Eigenlijk denk ik dat het hier al is, maar dat we het nog niet hebben kunnen detecteren.’
In een zwaar beveiligd lab van de Wageningen Universiteit infecteren entomoloog Sander Koenraadt en viroloog Gorben Pijlman onze alledaagse muggen met virussen om te zien welke ziektes deze dieren in staat zijn te verspreiden. Ook zij toonden aan dat de doodgewone huissteekmug onder bepaalde omstandigheden Westnijlvirus kan verspreiden. ‘Wat het virus nodig heeft is een natte lente en een hete zomer,’ vertelt Gorben Pijlman. En daarvan zijn er in Nederland steeds meer. Hoe meer onderzoekers weten over muggen, hoe beter ze in staat zijn om epidemieën af te wenden. Daarom werken ze intensief samen om voorbereid te zijn op alle mogelijke scenario’s.
Regie: Susanne Linssen